دسترس پذیری در طراحی وبسایت چیست؟ + تکنیک های بهبود Accessibility

دسترس پذیری (Accessibility) یک مفهوم فراتر از یک واژه ساده است. اگر نگاهی به اطرافمان بیندازیم، متوجه میشویم که هر یک از ما با تواناییهای متفاوتی در زندگی روزمره در حال انجام کارها هستیم. برخی از ما ممکن است به دلیل ناتوانیهای فیزیکی، شنوایی یا بینایی، با چالشهایی مواجه شویم که زندگیمان را دشوارتر کند. در دنیای دیجیتال امروز، دسترسی پذیری وب به معنای این است که همه کاربران، بدون توجه به تفاوتها و توانایی هایشان، این امکان را داشته باشند که به اطلاعات و خدمات آنلاین دسترسی پیدا کنند. وبسایتهایی که دسترسپذیر یا Accessible هستند، تجربه کاربری بهتری را برای تمامی افراد فراهم میآورند. حالا بیایید با هم بیشتر درباره اهمیت این موضوع صحبت کنیم.
Accessibility چیست؟
دسترسی پذیری یا Accessibility در طراحی وبسایت به معنی طراحی سایت به گونهای است که تمامی افراد، شامل افرادی که دارای معلولیتهای جسمی یا ذهنی هستند، بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. در واقع هدف دسترس پذیری این است که سایت برای همه کاربران، بدون در نظر گرفتن تواناییهایشان، قابل دسترسی باشد.
اهمیت Accessibility در طراحی وب
1- ارتقاء تجربه کاربری
موقعی که از وبسایتها استفاده میکنید، تجربهتان چقدر مهم است؟ آیا تا به حال فکر کردهاید که ممکن است افرادی با شرایط خاص وجود داشته باشند که نتوانند به راحتی از این صفحات استفاده کنند؟ دسترسپذیری وب به معنای طراحی تجربهای آسان برای تمامی کاربران است. مثلاً، کسانی که ضعف بینایی دارند از نرمافزارهای خاصی برای خواندن متنها استفاده میکنند. بنابراین، باید اطمینان حاصل کرد که وبسایتها امکانات لازم را برای آنها فراهم کنند. همچنین، کاربران ناشنوا نیازمند زیرنویس برای محتوای صوتی هستند. اگر وبسایت شما نیازهای این افراد را در نظر نگیرد، چیزی از دست خواهید داد!
دسترسپذیری فقط برای افراد دارای ناتوانی نیست. اگر کاربر به راحتی و بدون مانع وارد وبسایت شما شود، احتمال اینکه دوباره به آن بازگردد افزایش مییابد. این امر باعث افزایش رضایت و در نهایت ایجاد رابطهای مثبت و ماندگار با کاربران میشود. به واقع، آیا نمیخواهید که کاربران بارها و بارها به وبسایت شما سر بزنند؟
2- افزایش بازدیدکنندگان و مشتریان
دسترسپذیری نهتنها خوب است بلکه برای کسبوکارها هم مؤثر واقع میشود. فرض کنید وبسایت شما به همه نوع کاربران، از جمله افرادی با ناتوانی، خدمات ارائه میدهد. در این صورت، شانس جذب مخاطبان جدید افزایش مییابد. اگر به یاد داشته باشید، هر چه تعداد مشتریان بیشتری جذب کنید، احتمال تبدیل آنها به مشتریان واقعی هم بالاتر میرود! این به ویژه در دنیای آنلاین کنونی اهمیت زیادی دارد.
علاوه بر این، طراحی ساده و کاربرپسند میتواند تجربهای مثبت برای کل کاربران فراهم آورد تا نهتنها به سود شما باشد بلکه آنها را ترغیب کند تا دوباره به وبسایت شما بازگردند. از طرف دیگر، وبسایتهایی که اصول دسترسپذیری را رعایت کنند، با احتمال بیشتری در نتایج جستجو دیده میشوند و این میتواند به افزایش ترافیک و فروش منجر شود. این یک بازی برد-برد است!
3- پایبندی به قوانین و مقررات
هزینه عدم رعایت دسترسپذیری چقدر میتواند باشد؟ عدم رعایت قوانین مربوط به دسترسپذیری میتواند عواقب قانونی و مالی جدی برای کسبوکارها به همراه داشته باشد. در بسیاری از کشورها، قوانین مشخصی برای تضمین دسترسی افراد ناتوان وجود دارد و اگر این قوانین رعایت نشوند، ممکن است کسبوکارها با جریمههای مالی و کاهش اعتبار برند مواجه شوند. به این ترتیب، دسترسی پذیری نهتنها یک مسئولیت اجتماعی است بلکه یک ضرورت قانونی است.
عواقب عدم رعایت قوانین
- جریمههای مالی و قانونی
- کاهش اعتبار برند
- از دست دادن مشتریان بالقوه
در حقیقت، سرمایهگذاری در طراحی وب دسترسپذیر میتواند به جذب مشتریان بیشتر و افزایش وفاداری آنها کمک کند.
اصول پایه دسترسی پذیری
1- طراحی قابل فهم و ساده
چه چیزی باعث میشود که وبسایتها قابل فهم و ساده باشند؟ طراحی قابل فهم و ساده، کلید دسترسی پذیری است. این نوع طراحی به کاربران این امکان را میدهد تا به راحتی و بدون سردرگمی مطالب سایت را مرور کنند. مقطع مهمی در این زمینه، ایجاد ساختار منطقی و منظم است؛ به عنوان مثال، استفاده از سرعنوانهای توصیفی و واضح میتواند به کاربران کمک کند تا به آسانی به محتوای مورد نظرشان دسترسی پیدا کنند.
2- استفاده از کنتراست مناسب رنگها
رنگها هم نقش مهمی در دسترسپذیری دارند. اگر بخواهید یک متن خوانا داشته باشید، باید از کنتراست صحیح بین رنگها استفاده کنید. چه بسا افرادی با کمبینی وجود دارند که برایشان یک پسزمینه و متن مشابه میتواند خواندن را بسیار سخت کند. نسبت کنتراست بین متن و پسزمینه باید حداقل 3:1 باشد. بنابراین، استفاده از رنگهای تند و متضاد که توجه را جلب میکنند، کمک میکند تا اطلاعات به راحتی منتقل شود.
- اجتناب از استفاده از رنگهای مشابه برای متن و پسزمینه
- تست کنتراست رنگها با ابزارهای آنلاین
- توجه به عناصر بزرگ و شاخص که در خواندن تأثیر دارند
3- قابلیت استفاده از صفحهخوانها
صفحهخوانها ابزارهایی هستند که به افراد دارای ناتوانی کمک میکنند تا محتوا را به صورت صوتی دریافت کنند. برای اینکه این ابزارها به درستی کار کنند، طراحان باید از متنهای جایگزین (alt text) برای تصاویر استفاده کنند. اینجا نکته مهمی وجود دارد: این متنها باید توصیفی و واضح باشند تا اطلاعات به درستی منتقل شوند. ناوبری صحیح و قابل فهم نیز از جمله الزامات ضروری در این زمینه است.
- استفاده از تگهای HTML مناسب برای ساختاردهی محتوا
- تضمین دسترسی به لینکها از طریق کیبورد
- اجتناب از پنجرههای پاپآپ بدون گزینههای بسته شدن
تکنیکهای بهبود دسترس پذیری
1- بهینهسازی برای کیبورد
آیا تا به حال به این فکر کردهاید که کاربران ممکن است نتوانند از ماوس استفاده کنند؟ بهینهسازی برای کیبورد حیاتی است. طراحی وبسایت باید به گونهای باشد که کاربران قادر باشند تمامی بخشها را بدون ماوس بررسی کنند. این بهعنوان مثالی برای نگرش صادقانه به نیازهای کاربران است. باید از پدیدهای به نام کیبورد تله اجتناب کرد؛ یعنی حالتی که کاربر نمیتواند از بین عناصر موجود خارجشود.
2- استفاده از برچسبهای alt برای تصاویر
استفاده از تگ alt تصاویر نه تنها به بهبود دسترسی پذیری کمک میکند، بلکه اطلاعاتی درباره تصاویر را به کاربران ارائه میدهد. نویسندگان محتوا باید توصیفهای دقیقی برای تصاویر بنویسند، بهطوری که افراد غیربینا نیز از آن بهرهمند شوند. اطلاعات لازم باید وجود داشته باشد تا هیچ سردرگمیای پیش نیاید.
3- ایجاد ساختار منطقی و قابل درک
به چه شکلی میتوان ساختار محتوای سایت را بهبود بخشید؟ ایجاد ساختار منطقی و منسجم میتواند به کاربران در دسترسی به اطلاعات کمک کند. بهکارگیری عناوین مناسب برای تقسیمبندی محتویات، به ویژه برای افراد با ناتوانیهای ذهنی، میتواند فرایند درک محتوا را سادهتر کند.
- استفاده از عناوین و زیرعناوین
- به کارگیری لیستهای مرتب و غیرمرتب برای ارائه واضح اطلاعات
- ایجاد ناوبری ساده بین صفحات مختلف سایت
ابزارهای ارزیابی Accessibility
ابزارهای ارزیابی دسترسی وب به طراحان کمک میکنند تا نقاط ضعف موجود در وبسایت خود را شناسایی کنند. این ابزارها میتوانند به صورت آنلاین وجود داشته باشند و معمولاً بر اساس استانداردهای جهانی عمل میکنند. در انتخاب این ابزارها، نوع تست و همچنین نوع محصول و مجوز مورد توجه قرار میگیرد.
نحوه استفاده از ابزارهای تست دستی
تست دستی به دلیل توانایی شناسایی مشکلات خاص، نقشی مهم دارد. این تست میتواند شامل ارزیابی محتوای متنی، رنگها و نحوه تعامل کاربر با عناصر مختلف باشد. همچنین، این ابزارها میتوانند نتایج را بهصورت بصری طراحی کنند. در نهایت، انتخاب ابزار مناسب بر اساس پیچیدگی محتوای وب و مهارتهای تیم طراحی ضروری است.
بررسی گزارشهای ارزیابی و بهبود
گزارشهای بهدستآمده از این ابزارها به شناخت مشکلات کمک میکنند. برای مثال، گزارشی ممکن است شامل اطلاعاتی درباره عدم سازگاری با استانداردهای WCAG باشد. با شناسایی این مشکلات، میتوان تغییرات لازم را اعمال کرد. این فرآیند نهتنها باعث بهبود تجربه کاربری میشود، بلکه میتواند به بهبود SEO و در نهایت افزایش ترافیک وبسایت نیز منجر گردد.
- شناسایی مشکلات دسترسی با استفاده از ابزارهای آنلاین و دستی
- تجزیه و تحلیل گزارشها و شناسایی مشکلات
- اعمال تغییرات و ارزیابی مجدد
تأثیرات مثبت رعایت Accessibility
1- افزایش رضایت کاربران
رعایت دسترسپذیری تأثیر مستقیمی بر رضایت کاربران دارد. طراحی تجربهای که به نیازهای تمامی کاربران پاسخ دهد، احساس تعلق را ایجاد میکند. وقتی کاربران احساس کنند که به راحتی به محتوای سایت دسترسی دارند، احتمال اینکه دوباره به وبسایت شما برگردند بیشتر میشود. ایجاد این حس وفاداری و اعتماد در کاربران یک گام بزرگ به سوی موفقیت است!
2- بهبود سئو و رتبهبندی در موتورهای جستجو
رعایت اصول دسترسپذیری نهتنها به تجربه کاربری کمک میکند، بلکه میتواند بر سئوی وبسایت نیز تأثیر بگذارد. وبسایتهایی که به اصول دسترسی پذیری پایبند هستند، معمولاً در نتایج جستجو بهتر دیده میشوند. این به علت جلب توجه موتورهای جستجو است که به ساختار منظم و محتوای قابل دسترس اهمیت میدهند.
- استفاده از تگهای HTML صحیح برای سازماندهی محتوا
- بهینهسازی تصاویر
- ایجاد لینکهای داخلی و خارجی بهینه
3- تقویت تصویر برند و اعتماد کاربران
رعایت دسترسپذیری به برندها امکان میدهد که به عنوان برندهای اجتماعی و مسئول شناخته شوند. برندهایی که به نیازهای تمامی کاربران توجه میکنند، اطمینان بیشتری از جانب مشتریان کسب میکنند. در دنیای امروز که توجه به مسئولیت اجتماعی اهمیت ویژهای دارد، این میتواند یک مزیت رقابتی باشد. از این رو، برندها باید به رعایت اصول دسترسی پذیری توجه داشته باشند تا در بازار رقابتی امروز موفق عمل کنند.
نتیجهگیری
دسترسپذیری در طراحی وب یک نیاز اساسی برای ایجاد تجربهای مثبت و شاملکننده است. با رعایت اصولی همچون طراحی ساده، بهینهسازی برای کیبورد و ایجاد ساختار منطقی، طراحان میتوانند اطمینان حاصل کنند که تمامی کاربران، بدون توجه به تواناییها و ابزارهایشان، به راحتی به محتوای وبسایت دسترسی دارند. علاوه بر این، استفاده از ابزارهای ارزیابی به طراحان کمک میکند تا موانع موجود را شناسایی و برطرف کنند. رعایت این اصول نهتنها باعث افزایش رضایت کاربران میشود بلکه به تقویت تصویر برند و اعتماد مشتریان نیز منجر خواهد شد. بنابراین، توجه به دسترسپذیری در طراحی وب باید در اولویت قرار گیرد تا تجربهای مثبت و دسترسی برای تمامی کاربران فراهم گردد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.