تفاوت بورس و فرابورس (OTC) چیست؟
بسیاری از بازارهای مالی جهان بر اساس معاملات اوراق بهادار فعالیت می کنند. برای مثال بورس و فرابورس، بازارهای جذابی هستند که اوراق بهادار شرکت های مختلف در آنجا خرید و فروش می شود. البته تفاوت هایی بین بازار بورس و فرابورس وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت، پس با ما همراه باشید.
بازار بورس چیست؟
بورس در واقع یک بازار متمرکز و سازمان یافته است که در آن اوراق بهادار، کالا و اوراق مشتقه شرکت های تجاری در میان تریدرها (معامله کنندگان) و کارگزاری های سهام (Stockbrokers) خرید و فروش می شود. قیمت اوراق بهاداری نظیر سهام، اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت، ارز بر اساس نیروی عرضه و تقاضا (Supply & Demand) در بازار تنظیم می شود. معاملات بازار بورس اغلب در یک مکان فیزیکی انجام می گیرند، البته پلتفرم های آنلاین نیز برای معامله اوراق بهادار وجود دارد.
معاملات بازار بورس توسط شرکت های کارگزاری نظارت می شود؛ به عبارت دیگر شرکت های کارگزاری اشخاص حقوقی هستند که به عنوان نماینده افراد اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار خواهند کرد. البته بازار بورس مجموع قوانینی برای شرکت های کارگزاری وضع کرده است و مستقیما بر روی فعالیت آنها نظارت می کند.
ویژگی های بازار بورس
بورس نیز مانند هر بازار معاملاتی دیگر دارای ویژگی های منحصربفردی است که در ادامه هر یک را به طور مختصر توضیح خواهیم داد.
1- معامله اوراق بهادار :
اولین کارکرد بازار بورس در حقیقت فراهم کردن بستری رسمی برای معامله اوراق بهادار و نقد کردن دارایی بر اساس قیمت رایج بازار است. علاوه بر این، بازار بورس شرایطی انعطاف پذیر برای سرمایه گذارها فراهم می کند تا هر زمام که لازم باشد، سبد سهام (پورتفولیو) خود را تغییر دهند.
2- تعیین قیمت :
حضور تعداد زیادی خریدار و فروشنده، بورس را به یک بازار رقابتی تبدیل کرده است. از آنجایی که فعالیت های مالی در بازار بورس شفاف است و تمام اطلاعات مورد نیاز در دسترس قرار دارند، بنابراین قیمت گذاری اوراق بهادار از طریق برگزاری مناقصات (مزایده ای) انجام می گیرد.
3- جمع آوری بودجه :
بازار بورس بهترین مکان برای تامین بودجه است؛ به عبارت دیگر شرکت های تجاری و مراکز دولتی از طریق فروش اوراق بهادار به عموم مردم می توانند بخشی از منابع مالی خود را تامین کنند.
4- بسیج پس انداز :
مردم پس انداز خود را در بازار بورس سرمایه گذاری می کنند تا سود خوبی از آن کسب کنند. بدین ترتیب بازار بورس مردم را تشویق به سرمایه گذاری در بخش های پربازده می کند و از این طریق پس انداز آنها را بسیج کرده و در یک مسیر هدایت می کند.
5- معاملات اوراق بهادار دست دوم :
در معاملات، فقط آن دسته از اوراق بهاداری خرید و فروش می شوند که ابتدا توسط شرکت ها در قالب یک پیشنهاد عمومی در بازار اول عرضه شده باشند.
بازار فرابورس چیست؟
بازار فرابورس یا خارج از بورس (OTC) دارای مکان فیزیکی خاص نیست و در حقیقت یک بازار غیر متمرکز برای خرید و فروش اوراق بهادار ثبت نشده محسوب می شود. به عبارت دیگر بر خلاف بازار بورس که شرکت ها و معامله کنندگان به صورت مستقیم با یکدیگر روبرو می شوند، معاملات در فرابورس عمدتا از طریق شبکه های ارتباطی نظیر تلفن، ایمیل، پایانه های کامپیوتری و غیره انجام می پذیرد.
به طور کلی آن شرکت هایی که توانایی عرضه سهام خود در بورس را ندارند وارد بازار فراربورس می شوند. معاملات بازار فرابورس بین دو شرکت یا موسسه مالی صورت می گیرد و محصولات مالی از قبیل اوراق قرضه دولتی، مشتقات، ارز و غیره در آن مبادله می شود.
در حقیقت فرابورس یک بازار معاملاتی است که معامله گران می توانند دارایی مالی خود را در آن خرید و فروش کنند. علاوه بر این سرمایه گذاران برای خرید سهام یا اوراق قرضه می توانند به صورت مستقیم با معامله گران تماس بگیرند یا اینکه دارایی مربوطه را از طریق یک کارگزاری معتبر به بهترین قیمت خریداری کنند.
معامله گران اوراق بهادار برای خرید یک سهام خاص نرخ قیمت پیشنهادی (Bid Price) تعیین می کنند و برای فروش یک دارایی خاص نیز قیمت درخواستی (Ask Price) ارائه می دهند. در این صورت اختلاف بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی (اسپرد) را به اصلاح Markup (حاشیه سود محصول به قیمت خرید) معامله گر می نامند.
تفاوت های بورس و فرابورس
تفاوت مابین بورس و فرابورس در زمینه های زیر بسیار مشهود است :
- بورس به معنی یک نهاد یا سازمان معاملاتی است که بستری برای خرید و فروش اوراق بهادار شرکت های تجاری فراهم می کند. در طرف مقابل، فرابورس یک بازار معاملاتی غیر متمرکز محسوب می شود که خریداران و فروشندگان از طریق شبکه های ارتباطی مختلف نظیر اینترنت و تلفن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
- قیمت اوراق بهادار معامله شده در بازار فرابورس توسط معامله گران تعیین می شود، اما قیمت اوراق بهادار در بورس از طریق نیروی عرضه و تقاضا تعیین می شود.
- شرکت های کوچکی که به هر دلیلی نمی توانند الزامات و پیش نیازهای ورود به بورس را برآورده کنند معمولا دارایی خود را وارد بازار فرابورس می کنند. اما کمپانی های تجاری بزرگتر اغلب برای خرید و فروش سهام خود از طریق بورس اقدام می کنند.
- بورس دارای یک مکان فیزیکی است که معاملات در آن بر اساس روش مناقصه ای انجام می پذیرد، در حالی که فرابورس عموما مبتنی بر تماس های تلفنی و اینترنتی اداره می شود.
- معاملات در بازار بورس در یک ساعت کاری مشخص انجام می پذیرد در صورتی که امکان معامله در بازار فرابورس به صورت شبانه روزی در اختیار معامله کنندگان قرار دارد.
- شفافیت مالی سهام شرکت های ثبت شده در بازار بورس بیشتر از فرابورس است.
- در بازار بورس فقط آن اوراق بهاداری که از نظر کیفیت و کمیت در حد استاندارد قرار دارند، خرید و فروش خواهند شد اما قراردادهای معاملاتی در فرابورس بر اساس الزامات مورد نیاز تنظیم می شوند.
- به دلیل عدم تعادل کوتاه مدت بین عرضه و تقاضا، هیچ مکانیزمی برای جلوگیری از افزایش یا کاهش شدید قیمت اوراق بهادار در بازار فرابورس وجود ندارد. اگرچه در صورت عدم تعادل قیمت یک سهام خاص، بازار بورس دستور توقف معامله آن سهام را صادر می کند؛ به عبارت دیگر این کار به شرکت های دیگر اجازه می دهد تا تعادل را مجددا به بازار برگردانند.
سخن پایانی
به طور کلی می توان گفت بورس یک قدم جلوتر از فرابورس حرکت می کند چرا که از نظر تسویه حساب با سرمایه گذاران، شفافیت در اطلاعات مالی شرکت ها، انعطاف پذیری در تغییر سبد سهام، قیمت منصفانه و ریسک پذیری عملکرد بهتری نسبت به فرابورس دارد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.