کروماکی چیست؟ + نحوه کار و کاربردهای پرده سبز

در صنعت فیلمسازی مدرن، استفاده از تکنیک کروماکی (Chroma key) یا پرده سبز به قدری محبوب است که می‌توان گفت از پرکاربردترین تکنیک ها برای ایجاد جلوه‌های ویژه در سینمای امروز دنیا است و از طریق پرده‌های سبز و یا آبی پیاده سازی می شود. البته گستره کاربرد کروماکی تنها به جلوه‌های ویژه محدود نمی‌شود. در این مقاله علاوه بر معرفی کامل این تکنیک، به اهمیت و کاربردهای آن نیز خواهیم پرداخت.

کروماکی چیست؟

حتما برای‌تان اتفاق افتاده که هنگام تماشای برخی فیلم‌ها از خود پرسیده باشید بازیگران چگونه می‌توانند در چنین مکان‌های غیرممکنی به ایفای نقش بپردازند و یا به این فکر کنید که مکان‌ها و محوطه‌های خیالی که در بسیاری فیلم‌ها به تصویر کشیده‌ می‌شوند چگونه خلق شده‌اند.

تمامی این صحنه ها یا به عبارت بهتر سکانس های سینمایی به کمک تکنیک کروماکی انجام می‌شوند. تکنیک کروماکی فرآیندی است که در طی آن یک رنگ خاص (معمولا آبی یا سبز) از تصویر حذف شده و با المان ها و تصاویر ساختگی دیگری جایگزین می‌شود.

این جایگزین می‌تواند یک رنگ دیگر، مجموعه‌ای از تصاویر و یا حتی تصویری باشد که به کمک برنامه‌های گرافیکی تولید شده‌اند. از تکنیک کروماکی در بسیاری از فیلم های سینمایی پرطرفدار و پرهزینه همچون جنگ ستارگان به ‌کار رفته است. بسیاری ممکن است تکنیک کروماکی را با نام پرده سبز بشناسند که البته اشتباه است چرا که پرده سبز، در حقیقت تنها یکی از ملزومات استفاده از تکنیک کروماکی است.

نحوه عملکرد کروماکی

برای ایجاد پس‌زمینه‌ای که قابلیت حذف آسان از تصویر را داشته باشد، معمولا از پرده‌های سبز استفاده می‌شود. بازیگران در مقابل پرده قرار گرفته و به ایفای نقش می‌پردازند و سپس این‌ پس زمینه حذف شده و توسط تصویر موردنظر سازنده جایگزین می‌شود.

رنگ سبز، پرکاربردترین رنگی است که برای کروماکی استفاده می‌شود، البته رنگ آبی نیز در دوره‌های پیشین برای این تکنیک کاربرد بسیاری داشت و امروزه نیز برخی از آن استفاده می‌کنند. این دو رنگ که از بسیاری رنگ‌ها بازتاب بیشتری دارند معمولا به طرز بهتری توسط دوربین‌های دیجیتال ثبت شده و در نتیجه حذف آن ها نیز ساده‌تر است.

اما دلیل اصلی انتخاب رنگ سبز و استفاده بیشتر از آن چیست؟ یکی از مسائلی که باید درباره کروماکی در نظر داشت این است که برای جایگزین کردن پس‌زمینه تصویر، باید تمامی چیز‌هایی که هم‌رنگ بک گراند اصلی هستند حذف شوند و این بدین معناست که اگر برای نمونه یک نفر با لباسی هم‌رنگ پرده به کاررفته در صحنه حاضر شود، آن بخش از بدن وی نیز از تصویر حذف شده و نامرئی به نظر خواهد رسید.

علت استفاده بیشتر از رنگ سبز نسبت به دیگر رنگ ها این است که این رنگ معمولا در ساختار رنگی پوست و موی انسان وجود نداشته و در نتیجه کار با آن آسان‌تر است، اما در موارد خاص، ممکن است از رنگ آبی یا حتی رنگ‌های دیگر نیز استفاده شود.

کاربرد‌های کروماکی

استفاده از کروماکی تنها به دنیای سینما محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از پروژه‌های کوچک‌ و کم‌هزینه‌تر نیز از این تکنیک استفاده می‌کنند. برای نمونه بسیاری از ویدئو‌هایی که امروزه در شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌کنید نیز ممکن است از تکنیک کروماکی بهره برده باشند. اما اگر بخواهیم لیستی خلاصه از کاربرد‌های کروماکی داشته باشیم، چه نمونه‌هایی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند؟

1- به کار بردن بک‌گراند دلخواه برای ویدئو

در بسیاری از گوشه‌های صنعت سینما، استفاده از کروماکی ضروری است. برای نمونه یک کارگردان برای ساخت یک فیلم علمی تخیلی قطعا به کروماکی نیاز خواهد داشت. کارگردان می‌تواند از بازیگران در مقابل یک پرده سبز فیلم‌برداری کرده و سپس پس زمینه را با تصویر یک سیاره ناشناخته، یک جنگل انبوه و یا هر چیز دیگری جایگزین کند.

البته با وجود استفاده بسیار زیادی که در صنعت فیلم‌های تخیلی از کروماکی می‌شود، استفاده از این تکنیک در فیلم‌های کم بودجه و واقع‌گرایانه نیز نادر نیست. یک کارگردان که قابلیت سفر مداوم به مکان‌های مختلف را ندارد می‌تواند صحنه‌ای که برای مثال در یک آپارتمان در شهری شلوغ و مملو از آسمان‌خراش رخ می‌دهد را در خانه‌ای ساده در منطقه‌ای غیرشهری فیلم‌برداری کرده و با قرار دادن پرده‌های سبز در پشت پنجره‌های خانه، تصویر منظره اطراف خانه را حذف کرده و در عوض آن را با منظره شهری شلوغ جایگزین کرده و در نتیجه به راحتی مخاطب را قانع کند که تصویر مذکور در یک شهر دیگر گرفته شده است!

استفاده از کروماکی برای به‌کارگیری جلوه‌های ویژه به شیوه‌ای امن و بی‌دردسر نیز بسیار مناسب است. هرچند برخی سازندگان با به‌کارگیری مداوم این تکنیک برای خلق صحنه‌های اکشن و نبرد‌های بزرگ مخالف هستند اما استفاده از آن معمولا امن‌تر و بسیار ساده‌تر از دیگر روش‌هاست. برای مثال در خلق صحنه یک انفجار، کارگردان می‌تواند صحنه انفجار را قبلا به صورت جداگانه فیلم‌برداری کرده و بازیگران را مجاب کند که در مقابل ‌پرده‌ سبز به انفجاری خیالی واکنش نشان دهند، سپس تصویر انفجار را به صحنه واکنش بازیگران اضافه کند.

در بسیاری از موزیک‌ ویدئو‌های امروزی نیز از کروماکی استفاده می‌شود، پدیده‌ای که شدیدا رو به افزایش است، چرا که طبیعتا برای خواننده و یا نوازندگان، حضور در محیطی بسته و اجرا در محیط استودیو که تنها به پرده سبز مزین شده است بسیار آسان‌تر از حضور در چند لوکیشن متفاوت و اجرای جداگانه در آن‌هاست.

یک نمونه ساده‌تر به‌کارگیری کروماکی در گزارش‌های هواشناسی است. باید گفت که معمولا تمامی این گزارش‌ها در مقابل پرده سبز تصویر برداری شده و تصویر نقشه و تمامی افکت‌های مورد نیاز همچون وجود ابر‌ها، باران و برف به وسیله کروماکی به تصویر اضافه می‌شوند.

البته باید اشاره کرد که کروماکی تنها در ساخت ویدئو کاربرد ندارد و می‌تواند برای عکاسان نیز بسیار مناسب و کاربردی باشد. بسیاری از استودیوهای عکاسی از این تکنیک استفاده می‌کنند و با عکاسی از سوژه خود در برابر یک پرده سبز، پس‌زمینه موردنظر خود را به تصویر اضافه می‌کنند.

2- حذف اشیا و افراد ناخواسته از تصویر

همانطور که گفته شد در پروسه کروماکی تمام چیز‌های موجود با رنگ پرده موردنظر در صحنه حذف خواهند شد. به همین دلیل در بسیاری موقعیت‌ها، کارگردانان برای حذف تصاویر اشیا و افرادی که نباید در تصویر نهایی حضور داشته باشند، از جمله مسئولان صدابرداری و یا میکروفون‌ها و دیگر اشیا، آن‌ها را به رنگی هم‌رنگ پرده آغشته می‌کنند تا بتوان به راحتی آن‌ها را از تصویر حذف کرد. 

آموزش استفاده از کروماکی

قدم اول در استفاده از کروماکی تهیه پرده رنگی و حذف آن از پس‌زمینه است که کار بسیار راحتی است و نیاز به تخصص چندانی نداشته و در عین حال می‌تواند کار بسیاری از تولید‌کنندگان ویدئو را آسان کند. تقریبا هرگونه تصویری را می‌توان با پرده سبز جایگزین کرد اما کیفیت و نوع تصویری که به جای پرده رنگی جایگزین می‌شود بستگی به نوع نیاز سازنده و تخصص او در خلق تصاویر دیجیتال دارد. 

ممکن است سازنده تنها به دنبال قرار دادن یک عکس یا افکت ساده در پس‌زمینه باشد که در این صورت به زمان و تخصص چندانی نیاز نیست، اما طبیعی است که هرچه سازنده به دنبال افکت یا تصویری پر جزییات‌تر و غنی‌تری باشد کار نیز دشوارتر خواهد شد. برای تولید جایگزین پرده رنگی می‌توان از نمونه‌های مختلف و متفاوتی از برنامه‌های مخصوص ادیت و برنامه‌هایی که مخصوص کروماکی ساخته‌ شده‌اند استفاده کرد که از جمله پرکاربرد‌ترین آن‌ها برنامه‌های فتوشاپ و افتر افکت (After Effects) هستند. قابل ذکر است که هر یک از برنامه‌های مخصوص کروماکی، رابط کاربری و ویژگی‌های متفاوتی دارند و در نتیجه شیوه کار با ‌آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود. 

نکات مهم در استفاده از تکنیک پرده سبز

استفاده از پرده سبز برای فیلم‌برداری ممکن است آسان به نظر برسد، اما نکته‌هایی هست که باید برای کیفیت بهتر تصویر و جلوگیری از سایه‌های ناخواسته در تصویر به آن‌ها دقت کرد. 

نکته اول : می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی‌ یک پرده سبز، یک دست بودن رنگ آن است چرا که در غیر این صورت پروسه حذف رنگ به درستی انجام نخواهد شد. پس باید در نظر داشت که رنگ پرده مورد استفاده حتما یک دست باشد.

نکته دوم :همچنین باید پرده مورد استفاده به اندازه کافی بزرگ باشد تا تمامی تصاویر ناخواسته در پس‌زمینه توسط آن پوشش داده شده و سپس حذف شوند. در غیر این صورت باید تصاویر باقی‌مانده را به صورت دستی حذف کرد که پروسه‌ای زمان‌بر و اضافی محسوب می‌شود. 

نکته سوم : نورپردازی پرده نیز اهمیت بسیاری دارد و باید به گونه‌ای باشد که تمام سطح پرده به شیوه‌ای یک دست نورپردازی شده باشد و همچنین روشنایی پرده نیز در حدی باشد که به راحتی توسط دوربین‌های دیجیتال ثبت شود.

نکته چهارم : پرده‌ای که در روند ساخت به کار می‌رود باید عاری از هرگونه چین‌‌ و چروک باشد چرا که در غیر این صورت سایه‌های عمیقی در مکان‌هایی چروک پرده ایجاد خواهند شد که حذف آن‌ها علاوه بر زمان‌بر بودن موجب افت کیفیت تصویر می‌شود. 

نکته پنجم : گاهی اگر اشخاصی که در مقابل پرده در حال ایفای نقش هستند بیش از اندازه به آن نزدیک شوند، رنگ سبز پرده بر روی بدن آن‌ها بازتاب می کند. این رخداد باعث می‌شود آن بخش از بدن بازیگران در پروسه کروماکی حذف شده و با تصویر جایگزین مورد استفاده پر شود. بنابراین تمامی سوژه‌های موجود در مقابل پرده باید با آن فاصله کافی داشته باشند.

نکته ششم : مسئله دیگری که باید در نظر گرفته شود رنگ سوژه‌هایی است که باید از آن‌ها فیلم‌برداری شود. پیش از این گفته شد که در صورت هم‌رنگ بودن سوژه‌ها با رنگ پرده، ‌آن‌ها نیز از تصویر حذف خواهند شد. گاهی به دلیل عدم امکان‌پذیری تغییر رنگ سوژه‌های موجود با رنگ پرده، از جمله انواع گیاهان، چاره‌ای جز تغییر رنگ پرده وجود نخواهد داشت، بنابراین کارگردان باید به رنگ تمامی سوژه‌هایی که قصد فیلمبرداری از آن‌ها را دارد دقت بسیاری کند.

جمع بندی

تکنیک پرکاربرد و معمولا ارزان کروماکی که استفاده از آن روز‌به‌روز در حال افزایش است، با ورود به صنعت سینما و عکاسی موجب برپایی انقلاب بزرگی در این دو صنعت شد. امروزه برای ورود به هر یک از این دو حرفه نیاز است که فرد آشنایی کاملی با این تکنیک داشته باشد. اما جدا از افرادی که به دنبال فیلم‌سازی یا عکاسی حرفه‌ای هستند، آشنایی و به‌کارگیری کروماکی می‌تواند برای بسیاری افراد دیگر نیز بسیار مناسب بوده و در روند تولید محتوای مختلف کمک بزرگی برای آن‌ها باشد.