بازار فارکس چیست؟ – راهنمای جامع Forex

بازار فارکس Forex مخفف عبارت انگلیسی Foreign Exchange یا همان تبادل ارز خارجی است. فارکس یکی از بزرگترین بازارهای مالی در دنیا محسوب می شود که روزانه حجم معاملات بسیار زیادی در آن انجام می شود. امروز در داناپ قصد داریم مفاهیم و اصطلاحات این بازار را مورد بررسی قرار دهیم.

بازار فارکس چیست؟

بازار فارکس یا همان تبادل ارزهای خارجی در واقع یک شبکه متشکل از خریداران و فروشندگان است که ارزهای خارجی را با یک قیمت توافقی با یکدیگر معامله می کنند. بازار فارکس مکانی است که افراد، کمپانی ها و بانک های مرکزی در آن یک ارز را به ارز دیگری تبدیل می کنند.

اگرچه تبادل ارزهای خارجی اغلب با اهداف عملی انجام می پذیرد اما بخش عظیمی از افراد برای دستیابی به سود اقدام به خرید و فروش ارز می کنند. میزان جابجایی و تبادل یک ارز در بازار باعث نوسان یا تحرک قیمت آن می شود؛ در حقیقت نوسان قیمت ارز موجب جذابیت بیشتر بازار فارکس برای معامله گران یا تریدرها می شود. تریدرها دوست دارند شانس خود را برای سود بیشتر در بازار فارکس امتحان کنند که با ریسک زیادی نیز همراه خواهد بود.

انواع بازار فارکس

معاملات فارکس برخلاف بازار سهام یا کالا، در بورس انجام نمی شود بلکه مستقیما بین طرفین معامله در بازار فرابورس (OTC) انجام می پذیرد. بازار فارکس توسط یک شبکه جهانی از بانک ها در 4 منطقه جغرافیایی و زمانی مختلف نظیر لندن، توکیو، سیدنی و نیویورک اداره می شود. چون فارکس در یک منطقه جغرافیایی مستقر نیست بنابراین شما می توانید معاملات خود را در 24 ساعت شبانه روز انجام دهید.

به طور کلی 3 نوع بازار فارکس در دنیا وجود دارد که عبارتند از :

1- بازار نقدی ارز (Spot Currency Market)

در این نوع از فارکس، معامله فیزیکی جفت ارزها در یک زمان مشخص یا در یک بازه زمانی کوتاه انجام می شود.

2- قراردادهای فوروارد فارکس (Forward Forex Market)

قرارداد فوروارد در حقیقت توافق نامه ای است که برای خرید و فروش مقدار مشخصی ارز بین طرفین معامله منعقد می شود؛ در این قرارداد قیمت ارز و تاریخ دقیق معامله نیز مشخص می شود.

3- قراردادهای آتی فارکس (Future Forex Market)

طبق قرارداد آتی یا Future، مبلغ مشخصی ارز با قیمت تعیین شده در یک تاریخ مشخص در آینده خرید و فروش می شود. برخلاف قرارداد فوروارد، قرارداد آتی مستلزم صدور جواز از طرف نهادهای قانونی مربوطه است. اکثر تریدرهایی که درباره قیمت فارکس فعالیت می کنند با پیش بینی نرخ ارز از نوسانات بازار سود می برند.

ارز پایه (Base) و ارز متقابل (Quote)

ارز اول یک جفت ارز (Pair Currency) را ارز پایه و ارز دوم را Quote Currency (ارز متقابل) می نامند. معاملات فارکس همیشه در ازای خرید و فروش دو ارز اتفاق می افتند به همین دلیل به آن جفت ارز می گویند. قیمت یک جفت ارز، نشان دهنده این است که چند واحد از ارز متقابل برای خرید ارز پایه نیاز است.

هر کدام از ارزهای یک جفت ارز با علامت اختصاری 3 حرفی نمایش داده می شوند که دو حرف اول نشان دهنده منطقه جغرافیایی و حرف آخر نشان دهنده نام ارز است. برای مثال جفت ارز GBP/USD نشان دهنده خرید پوند بریتانیا و فروش دلار امریکا است. به عبارت دیگر پوند بریتانیا ارز پایه و دلار آمریکا ارز متقابل است و اگر این جفت ارز با قیمت 1.35361 معامله شود به این معنی است که 1 پوند ارزشی معادل 1.35361 دلار آمریکا خواهد داشت.

اگر قیمت پوند به نسبت دلار افزایش پیدا کند، آنگاه ارزش یک پوند بیشتر از 1 دلار خواهد بود و قیمت جفت ارز به همین منوال افزایش خواهد یافت و در صورت کاهش قیمت پوند در مقایسه با دلار قیمت جفت ارز نیز کاهش می یابد. بنابراین اگر تریدرها به این نتیجه برسند که ارزش ارز پایه در مقایسه با ارز متقابل بیشتر می شود اقدام به خریداری جفت ارز خواهند کرد اما اگر فکر کنند که قیمت ارز متقابل بالا می رود آن جفت ارز را خواهند فروخت. جفت ارزها معمولا به صورت زیر طبقه بندی می شوند.

1- جفت ارزهای اصلی

حدود 80% از بازار جهانی فارکس متشکل از 7 ارز اصلی است؛ ارزهای اصلی عبارتند از یورو/دلار آمریکا (EUR/USD)، دلار آمریکا/ ین ژاپن (USD/JPY)، پوند بریتانیا/ دلار آمریکا (GBP/USD)، دلار آمریکا/فرانک سوییس (USD/CHF)، دلار آمریکا/ دلار کانادا (USD/CAD) و دلار استرالیا/ دلار آمریکا (AUD/USD).

2- جفت ارزهای فرعی

جفت ارزهای فرعی یا کراس کمتر در بازار فارکس معامله می شوند و معمولا همان ارزهای اصلی هستند که به جای دلار آمریکا روبروی یکدیگر قرار می گیرند. برای مثال جفت ارزهای یورو/ پوند بریتانیا (EUR/GBP)، یورو/فرانک سوییس (EUR/GBP) و پوند بریتانیا/ ین ژاپن از معروف ترین جفت ارزهای فرعی به شمار می روند.

3- جفت ارزهای عجیب

جفت ارزهای عجیب یا همان Exotic، جفت ارزهایی هستند که ارز پایه در آنها از ارزهای اصلی و ارز متقابل از کشورها یا اقتصادهای در حال توسعه است. معروف ترین این جفت ارزها عبارتند از دلار آمریکا/ زلوتی لهستان (USD/PLN)، پوند بریتانیا/ پزو مکزیک (GBP/MXN) و یورو/ کرونای جمهوری چک (EUR/CZK).

4- جفت ارزهای منطقه ای

جفت ارزهای منطقه ای (Regional)، جفت ارزهایی هستند که در یک منطقه جغرافیایی خاص مانند اسکاندیناوی یا قاره اقیانوسیه معامله می شوند. معروف ترین جفت ارزهای منطقه ای عبارتند از یورو/کرونای نروژ (EUR/NOK)، دلار استرالیا/ دلار نیوزلند (AUD/NZD) و دلار استرالیا/ دلار سنگاپور (AUD/SGD).

عوامل تاثیرگذار بر بازار فارکس

بازار فارکس متشکل از تمام ارزهای جهان است، بنابراین پیش بینی نرخ ارز در آن دشوار است چرا که عوامل بسیار زیادی در تحرکات قیمتی ارزها نقش دارند. با این حال فارکس نیز همانند اغلب بازارهای مالی دیگر، در درجه اول توسط نیروی عرضه و تقاضا هدایت می شود بنابراین درک عوامل تاثیرگذار بر روی نوسانات قیمتی در این بازار نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین در بازار فارکس نیز می توان مانند بازارهای مالی دیگر از تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال برای پیش بینی قیمت ها استفاده کرد.

از مهمترین این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- بانک های مرکزی

عرضه ارزهای خارجی توسط بانک مرکزی کنترل می شود، آنها در برخی اوقات اقداماتی انجام می دهند که تاثیر بسزایی بر روی قیمت ارز می گذارد. برای مثال تزریق پول بیشتر به یک نظام اقتصادی باعث کاهش قیمت ارز می شود که به آن کاهش کمی (Quantitative Easing) ارز می گویند.

2- گزارش های خبری  

بانک های تجاری و سرمایه گذاران دوست دارند پول خود را در اقتصادی که آینده مطمئنی دارد سرمایه گذاری کنند. بنابراین انتشار اخبار مثبت درباره بازار یک منطقه موجب تشویق سرمایه گذاران و افزایش تقاضای خرید ارز آن منطقه خواهد شد.

اگر افزایش موازی در عرضه ارز وجود نداشته باشد، اختلاف بین عرضه و تقاضا باعث افزایش قیمت ارز خواهد شد. اخبار منفی نیز باعث کاهش سرمایه گذاری و قیمت ارز می شود، به همین دلیل یک ارز منعکس کننده سلامت نظالم اقتصادی منطقه و کشوری است که در آن عرضه می شود.

3- احساسات بازار

احساسات بازار که اغلب در مواجه با اخبار رخ می دهد نیز یک عامل مهم در نوسانات قیمت ارز به شمار می رود. اگر معامله گران باور داشته باشند که یک ارز در جهتی مشخص حرکت می کند، بر همان اساس خرید و فروش خواهند کرد. معامله گران حتی در برخی از مواقع با ترغیب دیگران نیز تقاضای یک ارز را افزایش یا کاهش خواهند داد.

4- اطلاعات اقتصادی

اطلاعات اقتصادی به دو دلیل عمده، از مولفه های اصلی در تحرکات قیمت یک ارز محسوب می شود. اطلاعات اقتصادی در وهله اول نشان دهنده عملکرد نظام اقتصادی مورد نظر است و در قدم بعدی اقدامات آتی بانک مرکزی را نیز مشخص خواهد کرد.

برای مثال بانک مرکزی اروپا (ECB) قصد دارد افزایش نرخ تورم 2% در منطقه یورو را حفظ کند. اقدام اولیه بانک مرکزی اروپا برای کنترل نرخ تورم، افزایش نرخ بهره در این منطقه است. معامله گران نیز با این پیش بینی که قیمت یورو افزایش خواهد یافت به خرید آن هجوم می آورند؛ به عبارت دیگر تقاضای بیشتر یورو باعث افزایش قیمت جفت ارز یورو/دلار آمریکا خواهد شد.

5- درجه بندی اعتبار

سرمایه گذاران سعی می کنند با حداقل ریسک، بیشترین بازدهی را از بازار ارز داشته باشند. به عبارت دیگر سرمایه گذاران برای تصمیم گیری بهتر، علاوه بر مولفه هایی نظیر نرخ بهره و اطلاعات اقتصادی به درجه بندی اعتباری نیز توجه می کنند.

درجه بندی اعتبار یک کشور یک ارزیابی جداگانه به شمار می رود که مربوط به پرداخت بدهی های آن کشور می شود. به هر حال کشوری که دارای درجه بندی اعتبار بالایی باشد، منطقه ای مطمئن تر برای سرمایه گذاری به شمار می رود. می توان گفت اگر درجه بندی اعتبار یک کشور ارتقا یابد، قیمت ارز آن افزایش خواهد یافت و در صورت پایین آمدن درجه بندی اعتبار نتیجه بالعکس را در پی خواهد داشت.

نحوه کار بازار فارکس

روش های مختلفی برای تجارت در بازار فارکس وجود دارد که اکثر آن ها عملکرد مشابهی دارند؛ تمام مدل های فارکس بر اساس خرید همزمان یک ارز و فروش ارزی دیگر کار می کنند. اکثر معاملات فارکس به صورت سنتی توسط کارگزاری ها (واسطه) انجام می شوند اما با پیشرفت تجارت آنلاین می توانید از مشتقات جدید مانند تجارت CFD، معاملات فارکس خود را انجام دهید.

معاملات CFD در حقیقت محصولات لورج (Leveraged Products) هستند که با استفاده از آن می توانید یک پوزیشن معاملاتی برای بخشی از یک تجارت برای خود باز کنید. در حقیقت بر خلاف محصولات غیر لورج، شما مالکیت دارایی را بر عهده نخواهید گرفت ولی در قبال کاهش یا افزایش ارزش بازار می توانید یک پوزیشن معاملاتی برای خود در نظر بگیرید. اگرچه محصولات لورج می توانند سود خوبی برای شما به ارمغان آورند، اما اگر بازار علیه شما حرکت کند منجر به ضرردهی خواهند شد.

اصطلاحات رایج در بازار فارکس

• اسپرد (Spread) در فارکس

اسپرد در حقیقت تفاوت قیمت خرید و فروش یک جفت ارز است؛ درست شبیه به بازارهای مالی دیگر، زمانی که شما یک پوزیشن فارکس برای خود باز می کنید با دو قیمت متفاوت روبرو خواهید شد. اگر می خواهید یک پوزویشن بلند مدت باز کنید، باید معاملات خود را بر اساس قیمت خرید انجام دهید که مقداری از قیمت بازار بالاتر خواهد بود. اما اگر می خواهید یک پوزیشن کوتاه مدت باز کنید، باید قیمت فروش را مبنای معاملات خود قرار دهید که پایین تر از قیمت بازار خواهد بود.

• لات (lot) در فارکس

ارزهای فارکس بر اساس واحد لات معامله می شوند؛ در حقیقت لات میزان حجم معاملات ارزی در فارکس را نشان می دهد. میزان استاندارد یک لات معادل 100 هزار واحد از ارز پایه است. از آنجایی که یک معامله کننده نمی تواند 100 هزار یورو (یا ارزهای دیگر) را وارد هر معامله تجاری کند، بنابراین تمام معاملات فارکس به صورت لورج انجام می شوند.

• لورج (Leverage) در فارکس

لورج یا اهرم معاملاتی در حقیقت وسیله ای است که از طریق آن می توان مقدار قابل توجهی ارز را بدون پرداخت کل ارزش آن خریداری کرد؛ در حقیقت با پرداخت قسمتی از مبلغ به نام مارجین (Margin) پوزیشن معاملاتی را باز خواهید کرد. سود و ضرر شما در هنگام بستن پوزیشن لورج نیز بر اساس سایز کلی معامله محاسبه خواهد شد.

این موضوع اگرچه باعث سودآوری می شود اما ریسک بالایی را نیز به ارمغان می آورد، برای مثال ممکن است ضرر از مبلغ مارجین بیشتر باشد، بنابراین مدیریت ریسک در معاملات لورج بسیار حائز اهمیت است.

• مارجین (Margin) در فارکس

مارجین یکی از مولفه های اساسی در معاملات لورج به شمار می رود. این اصطلاح به معنی سپرده اولیه برای بازکردن و حفظ معاملات لورج است. زمانی که معاملات فارکس را با مارجین انجام می دهید باید به حجم تجارت توجه کنید و همواره به خاطر داشته باشید که میزان مارجین بسته به بروکر (کارگزار) متغیر خواهد بود.

مارجین معمولا به عنوان درصدی از کل معامله تلقی می شود. برای مثال برای بازکردن معامله جفت ارز یورو/پوند بریتانیا ممکن است پرداخت 1% از کل معامله کافی باشد. به عبارت دیگر می توان به جای واریز 100 هزار دلار، تنها با 1000 دلار معامله را باز کرد.

• پیپ (Pip) درفارکس

واحد پیپ برای اندازه گیری تحرکات قیمت جفت ارز مورد استفاده قرار می گیرد؛ یک واحد پیپ معادل افزایش/کاهش رقم چهارم بعد از اعشار قیمت یک جفت ارز است. برای مثال اگر قیمت جفت ارز پوند بریتانیا/دلار آمریکا از 1.35361 به 1.35371 تغییر پیدا کند، آنگاه می توان گفت که قیمت ارز 1 پیپ افزایش داشته است (عدد چهارم اعشار از 6 به 7 تغییر کرده است). اعداد بعد از پیپ نیز معمولا به عنوان پیپ کسری یا پیپت شناخته می شوند.

اگر نرخ ارز متقابل به صورت کوچکتری ذکر شده باشد، عدد دوم اعشار را به عنوان پیپ در نظر می گیرند. برای مثال اگر قیمت جفت ارز یورو/ین ژاپن از 106.452 به 106.462 تغییر پیدا کند، آنگاه می توان گفت که یک واحد پیپ افزایش قیمت داشته است.