تصویر وکتور Vector چیست + تفاوت آن با تصاویر Raster

واژه وکتور در ریاضی، برنامه نویسی و شاخه های مختلف، معانی متفاوتی دارد و از مفاهیم گوناگونی حکایت می کند. اما آنچه در این مقاله مدنظر ماست، معرفی تصاویر وکتوری است که از آن ها با همان نام Vector یاد می شود. بنابراین در ادامه به بررسی مفهوم وکتور یا به انگلیسی Vector، در شاخه تصاویر و عکس ها می پردازیم.

اگر از تازه واردان دنیای گرافیک و هنرهای دیجیتالی هستید و تفاوت بین تصاویر را نمی دانید و نسبت به بسیاری از مفاهیم آگاه نیستید، نگران نباشید. ما با پایه ای ترین موارد، مسیر شناخت تصاویر را آغاز کرده و در امتداد آن، به معرفی وکتور می پردازیم. به این ترتیب شما قادر خواهید بود تفاوت میان تصاویر وکتور یا Vector و تصاویر شطرنجی که در انگلیسی به آن ها bitmap نیز گفته می شود را تشخیص دهید.

معرفی انواع روش ترسیم تصویر

ما می دانیم که برای ترسیم یک خط، میلیون ها نقطه کنار یکدیگر قرار می گیرند و خط مدنظر ما را تشکیل می دهند. با همین ساختار نقطه ای می توان بیشمار طرح و تصویر را رسم کرد. کتاب های نقاشی ساده ای برای کودکان و خردسالان وجود دارد که احتمالا با آن ها برخورد داشته اید. برخی از آن ها نقاشی هایی را به روش نقطه ای انجام می دهند. یعنی تعدادی نقطه در جای مشخصی از صفحه قرار گرفته است که کودک می بایست بر اساس شماره گذاری های انجام شده، نقاط را به صورت متوالی به یکدیگر وصل کند تا تصویری شکل گرفته و مفهوم یابد.

در کامپیوتر و دنیای دیجیتال، به جای آن نقاط، مربع های کوچکی به نام پیکسل وجود دارند که با کنار هم قرار گرفتنشان، تصاویر مدنظر طراح شکل می گیرد. به این طراحی ها که از کنار هم قرار گرفتن مربع های کوچک پدیدار می شوند، تصاویر پیکسلی یا رستری (raster) یعنی همان شطرنجی می گویند.

اگر تجربه کار با کامپیوتر و تماشای تصاویر در آن را داشته باشید، حتما برای شما هم پیش آمده است که بر روی یک تصویر بیش از اندازه زوم کرده و آن مربع های کوچک پیکسل را دیده باشید. اگر تا به حال این موضوع را تجربه نکرده اید، مهم نیست؛ در اسرع وقت می توانید یک تصویر عکاسی شده با دوربین را در کامپیوتر باز کرده و بر روی آن تا جای ممکن زوم کنید. به این ترتیب با آن مربع های پیکسلی برخورد خواهید کرد.

اما تصاویر وکتوری این گونه نیستند. ساختار آن ها با مواردی که مثال زدیم متفاوت است. آن ها از نقاط به شیوه ای که بر روی کاغذ استفاده می کردیم و از پیکسل ها یا همان مربع های کوچک به شیوه ای که در دوربین های عکاسی استفاده می شود، تشکیل نشده اند.

معرفی تصاویر وکتور

در واقع تصاویر وکتور، تصاویری هستند که در تشکیل آن ها از معادلات ریاضی استفاده شده است. این معادلات ریاضی به نقاطی تبدیل شده اند که توسط منحنی ها و خطوط به یکدیگر متصل شده اند. به این منحنی ها و خطوطی که این نقاط را به یکدیگر وصل کرده اند، مسیرهای وکتور یا Vector Path گفته می شود.

به وسیله این منحنی ها و این خطوط، بیشمار تصویر و طراحی را به روش وکتور می توان ترسیم کرد. این روش ترسیم به افراد این امکان را می دهد که تصاویر را تا هر اندازه که می خواهند بزرگ یا کوچک کنند و در هر جهتی که مایل هستند تغییر سایز دهند و به هیچ وجه با مربع هایی مانند آنچه در پیکسل ها می دیدیم یا ضایعات دیگری مواجه نشوند. بنابراین اینگونه تصاویر در اثر تغییر سایز دچار افت کیفیت نمی شوند.

فرمت های رایج برای تصاویر وکتور

فرمت هایی که برای تصاویر وکتور در دنیای دیجیتال رایج هستند به شرح زیر می باشند:

• .SVG
• .cgm
• .eps
• .xml

مزایا و برتری های تصاویر وکتور نسبت به سایر انواع تصاویر

اولین موردی که می توان به عنوان برتری دنیای وکتورها در تصاویر به آن اشاره کرد، عدم وجود مسئله ای تحت عنوان افت کیفیت برای آنهاست. به این ترتیب می توان از این تصاویر در طراحی لوگو، بنرهای تبلیغاتی، بیلبوردهای تبلیغاتی و… استفاده کرد. در طراحی تبلیغات محیطی مانند پوسترها و تبلیغات قابل نمایش در اینترنت و تلویزیون می توان از این نوع تصاویر بهره برد و نگران افت کیفیت ناشی از تغییر سایز آن ها نبود.

معایب یا محدودیت های تصاویر وکتور نسبت به سایر انواع تصاویر

آنچه از تجربه کار کردن با انواع تصاویر به دست خواهید آورد، محدودیت بهره گیری از دنیای رنگ ها در تصاویر وکتور است. در تصاویر بیت مپ یا همان شطرنجی، طراح یا تصویربردار، به دنیای عظیمی از رنگ ها و طیف های رنگی دسترسی دارد. اما با توجه به تصویر زیر در دنیای وکتور به دلیل آنکه خبری از مربع های کوچک تشکیل دهنده تصویر وجود ندارد، نمی توان با رنگ ها آنطور که در تصاویر پیکسلی امکان پذیر است، سروکار داشت.

استفاده از وکتور ها در چه شرایطی مناسب تر است؟

در موارد زیر بهتر است که به سراغ استفاده از تصاویر وکتور در طراحی های خود برویم:

• اگر قصدمان کار کردن بر روی یک پروژه عکاسی و فعالیت در حوزه عکاسی نیست، می توانیم از وکتورها استفاده کنیم، در غیر این صورت برای آنکه بتوانیم به جزئیات دسترسی داشته باشیم و از رنگ ها به طور بهینه تری بهره مند شویم، بهتر است از وکتور استفاده نشده و به سراغ تصاویر پیکسلی برویم.
• اگر حجم تصاویر برای ما مهم است و می خواهیم که حافظه کمتری از سیستم یا حجم کمتری از اینترنتمان مصرف شود، بهتر است از وکتورها استفاده نماییم. تصاویر پیکسلی به دلیل آن که هر مربع کوچک در آن ها حاوی اطلاعاتی مختص به خود است، نیازمند استفاده از حافظه سیستم و حجم اینترنت ما جهت دانلود و آپلود آن هاست.