آیونیک (ionic) چیست؟ + مزایا و معایب آن

فریم ورک آیونیک ionic یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین ابزارهای تولید اپلیکیشن های موبایل می باشد. همه کارآفرینان در سرتاسر جهان خواهان یک اپلیکیشن ایده آل برای کسب و کارشان هستند که قابلیت اجرا روی هر دو پلتفرم اندروید و IOS را داشته باشد. اما در میانه راه بسیاری از آنها در پیدا کردن فناوری مناسب برای کسب و کار خود سردرگم می شوند.

در واقع این سوال برایشان پیش می آید که از چه استراتژی و تکنولوژی باید استفاده کنند. همانطور که می دانید هر کدام از فناوری ها و طرح های توسعه، مزایا و معایب خودشان را دارند و این شما هستید که باید مناسب ترین آنها را برای کسب و کار خود پیدا کنید. در این میان فریم ورک Ionic به عنوان یک ابزار چند پلتفرمی (Cross-Platform) برای توسعه اپلیکیشن ها می تواند به کمک شما بیاید. اما قبل از اینکه سراغ Ionic برویم و مزایا و معایب آن را بررسی کنیم، بهتر است بدانیم که اصلا فریم ورک یعنی چه!

Cross-Platform: به نرم افزارهایی گفته می شود که در چندین سکو یا پلتفرم رایانه ای قابل اجرا هستند.

فریم ورک چیست؟

در سیستم های رایانه ای، فریم ورک به ساختار لایه ای اطلاق می شود که نشان می دهد چه برنامه هایی را می توان ساخت و چگونه بین آنها ارتباط متقابل ایجاد کرد. همچنین بعضی از فریم ورک ها شامل رابط کاربری مخصوص یا ابزارهای برنامه نویسی برای دیگر فریم ورک ها هستند. در واقع فریم ورک ها مجموعه ای از عملکردهای درون سیستم و ایجاد کننده ارتباط بین آنها هستند. ارتباط بین سیستم عامل، اپلیکیشن و … با یکدیگر. در نهایت فریم ورک ها بصورت کلی جامع تر از پروتکل ها (Protocols) و کاربردی تر از ساختارها (Structures) هستند.

Protocol : پروتکل ها نوعی قرارداد، شیوه و اصول شبکه است که صاحبان سایت و وبمستران با آن آشنایی دارند.

Structures : به الگو، آرایش یا سازماندهی اجزای مرتبط در یک سیستم گفته می شود که با مشاهده یا شناخت الگو قابل تشخیص است.

فریم ورک Ionic چیست؟

فریم ورک Ionic یک جعبه ابزار (Toolkit) رابط کاربری است که برای ساخت اپلیکیشن های چند پلتفرمی با عملکرد بالا از آن استفاده می شود. معماری آن بر اساس رابط کاربری اپلیکیشن ها یا تجربه کاربری بنا شده است. همچنین فریم ورک آیونیک از فناوری های وب مثل Html، Css و JavaScript بهره می گیرد که می توانید آن را با فریم ورک هایی مثل Angular، React و Vue ادغام کنید. البته بد نیست بدانید که فریم ورک Ionic کاملا رایگان و متن باز (Open Source) است.

فریم ورک آیونیک فقط بر روی UI/UX برنامه مثل تم ها، حرکات، انیمیشن ها، آیکون ها و … تمرکز می کند و به عنوان یک پلتفرم مستقل بدون حضور فریم ورک های دیگر نیز می تواند کار کند. در نهایت اپلیکیشن هایی که توسط فریم ورک Ionic ساخته می شوند چند پلتفرمی و مبتنی بر وب بوده و به API های دستگاه بومی (Native) دسترسی دارند.

UI : مخفف کلمه User Interface و به معنی رابط کاربری است.

UX : مخفف کلمه User Experience و به معنی تجربه کاربری است.

تاریخچه پیدایش Ionic

فریم ورک آیونیک اولین بار در سال 2013 توسط شرکت Drifty معرفی شد. تیم سازنده Ionic بطور مداوم در تلاش است تا این فریم ورک را برای توسعه موبایل قدرتمندتر و کارآمدتر کند. به همین منظور هر شش ماه نسخه جدیدی از آن را با ویژگی های جذاب معرفی می کنند تا هر چه زودتر بتوانند فریم ورک Ionic را به محبوب ترین فریم ورک برای برنامه نویسان فرانت اند (Front-End) تبدیل کنند.

البته می توان گفت تا حدی نیز موفق بوده اند. چرا که در سایت معتبر Github حدود 43 هزار ستاره و 13 هزار فورک را به خود اختصاص داده و در حال حاضر حدود 5 میلیون اپلیکیشن توسط عناصر UI مخصوص، کتابخانه های بیشمار و قابلیت های هیجان انگیز فریم ورک آیونیک ساخته شده است. جدیدترین نسخه Ionic با عنوان Ionic 5 در 11 فوریه 2020 منتشر شد که در ادامه نحوه دانلود و نصب آن را تشریح خواهیم کرد.

Front-End : طراحی سمت کاربر به معنی طراحی هر آن چیزی است که کاربر آن را مشاهده می کند.

ویژگی های آیونیک

در ادامه به مهمترین ویژگی های فریم ورک Ionic می پردازیم :

• کامپوننت های (Components) از پیش تعیین شده UI

در نسخه جدید یک تم پایه برای همه پلتفرم ها وجود دارد که برای هر نوع اپلیکیشنی می تواند اعمال شود. کامپوننت های از پیش ساخته مثل مسیریابی، نوار جستجو، شبکه ها، پاپ آپ ها (Pop-ups) و موارد دیگر کار را برای توسعه دهنده های موبایل آسان می کند.

Component : به عنوان یک بلوک قابل تفکیک از برنامه که با استانداردهای مشخص، سرویس های مختلفی را در اختیار برنامه نویسان قرار می دهد.

• تم سازی (Theming)

هسته فریم ورک Ionic با استفاده از CSS ساخته شده است که بخاطر ویژگی های آن (ویژگی های متغیر) انعطاف پذیری بالایی را فراهم می کند. با این کار، طراحی برنامه ها دقیقا مانند CSS که از استانداردهای وب پیروی می کند ساده تر می شود. البته یک رنگ تم بصورت پیش فرض وجود دارد که بنا به خواسته شما قابل تغییر است. در حقیقت همه چیز در فریم ورک Ionic قابلیت شخصی سازی دارد، از رنگ پس زمینه گرفته تا نوع و سبک متن.

• ناوبری (Navigation) آسان تر

اپلیکیشن های موبایل از مفهوم ناوبری غیر خطی (non-linear) استفاده می کنند که Ionic نیز به همین سبک کار می کند. فریم ورک Ionic با پشتیبانی از تاریخچه ناوبری موازی (Parallel Navigation) می تواند آنها را با هم مرتبط سازد. در واقع همان ناوبری به سبک مرورگر (Browser-Style Navigation) که توسعه دهندگان وب با آن آشنا هستند.

• گرافیک

در فریم ورک آیونیک می توانید برنامه ها را از نظر گرافیکی ویرایش کنید. در این فریم ورک از پلتفرم گرافیکی IOS استفاده شده که البته قابل تنظیم است. اگر به سبک IOS علاقه ندارید می توانید آن را به زبان طراحی شی گرا (Material Design) تغییر دهید.

• ذخیره کننده (Capacitor)

ذخیره کننده یا کپسیتور یک API چند پلتفرمی و لایه اجرای کد است که فراخوانی SDK های بومی (Native SDKs) را از طریق کدهای موجود در وب آسان می کند. همچنین اگر برای اپلیکیشن خود نیاز به افزونه دارید، با کمک کپسیتور می توانید پلاگین های بومی سفارشی بسازید. این قابلیت جذاب به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا برنامه خود را بنویسند و در وب یا اپ استورها منتشر کنند.

API : مخفف کلمه Application Programming Interface و به معنی رابط برنامه نویسی اپلیکیشن است.

• شابلون (Stencil)

تیم توسعه دهندگان Ionic موفق به طراحی کامپایلری برای کامپوننت وب (Web Component Compiler) شده اند که می تواند کامپایل های مطابق با سرورهای وب بسازد. همچنین از API هایی مثل Virtual DOM، JSX و async استفاده می کند که برای PWA کاملا مناسب است.

Compailer : کامپایلر، یک برنامه یا مجموعه ای برنامه هاست که متنی از زبان برنامه نویسی سطح بالا را به زبانی سطح پایین مثل اسمبلی یا زبان سطح ماشین تبدیل می کند.

PWA : مخفف کلمه Progressive Web Application به معنی وب اپلیکیشن پیشرونده است. PWA درحقیقت وبسایتی است که از فناوری های مدرن و جدید وب استفاده می کند اما ظاهر و کارکرد آن شبیه یک اپلیکیشن معمولی است.

• تغییرات در Native 5

این برنامه با بهره گیری از توسعه دهندگان Angular، ماژول های ES6 و پشتیبانی AngularJs ارائه می شود.

• Ionic CLI

توسعه دهندگان می توانند از طریق CLI (Command Line Utility) برای توسعه برنامه های Ionic استفاده کنند. البته بهتر است قبل از نصب فریم ورک آیونیک این برنامه را نصب کنید، چرا که برای اجرای برنامه های آیونیک و اتصال آنها به سرویس های دیگر Ionic مثل AppFlow ضروری است.

• قالب ها (Templates)

هنگامی که یک پروژه در فریم ورک آیونیک ایجاد می کنید، می توانید آن را روی هر کدام از قالب های زیر پیاده کنید:

Tabs App : این قالب شامل برگه منو، هدر (Header) و ویژگی های کاربردی دیگر است.

Side Menu App : در این قالب تنها منوی کناری و نوار ناوبری (Navigation Bar) در دسترس است.

Blank App : به عنوان یک پروژه خالی از عناصر که باید همه چیز آن را از ابتدا خلق کنید.

چرا باید از فریم ورک آیونیک استفاده کنیم؟

• فریم ورک Ionic تکنولوژی عجیب یا ناشناخته ای ندارد. اغلب برنامه نویسان با فناوری های وب آشنا هستند. بنابراین وقت کاربر برای یادگیری فناوری یا زبان های جدید هدر نمی رود.
• با استفاده از فریم ورک Ionic برنامه ها را می توان در هر محیطی حتی محیط مجازی ایجاد کرد.
• کدها فقط یکبار نوشته می شوند و برای Android، Windows و IOS قابل استفاده هستند. از این رو زمان کاربر در حین توسعه یا عیب یابی برنامه صرفه جویی می شود.
• فریم ورک Ionic کمک می کند تا برنامه ها به سرعت و به آسانی ساخته شوند.
• فریم ورک آیونیک از تمام فناوری های ساده مثل Html و Css برای توسعه صفحه وب خود استفاده می کند که باعث ایجاد رابط کاربری آسانی برای توسعه دهنگان می شود. مخصوصا که تعداد توسعه دهندگان این فریم ورک روز بروز در حال افزایش است.
• لایه های منطقی (Logic Layers) فریم ورک Ionic با استفاده از Angular ساخته شده اند که اکثر توسعه دهنگان با آن آشنا هستند. بنابراین توسعه اپلیکیشن های موبایل با آیونیک بسیار راحت است.
• فریم ورک آیونیک دارای چیدمان های مناسب برای دسکتاپ است که مزیت بزرگی برای کاربران دسکتاپ به شمار می رود. همچنین با استفاده از یک شبکه و ویژگی های انعطاف پذیر مثل ساختارها (Structures) چیدمان مناسبی را برای برنامه های دسکتاپ پیاده می کند.
• فریم ورک Ionic با بهره گیری از تکنولوژی Open Web به هیچ وجه با فریم ورک های تک پلتفرمی قابل مقایسه نیست.
• وب اپلیکیشن های استفاده شده در فریم ورک Ionic بروز بوده و از طریق پلی استور قابل دانلود هستند که یک مزیت بزرگ برای توسعه دهندگان به حساب می آید.
• در حال حاضر افراد بسیار زیادی از فریم ورک آیونیک استفاده می کنند که این جامعه قدرتمند باعث می شود توسعه دهنگان سوالات خود را بپرسند و سریعا پاسخ خود را دریافت کنند.
• دوره های آموزشی، کتاب ها و ویدیوهای آموزشی زیادی برای فریم ورک آیونیک وجود دارد که به توسعه دهندگان کمک می کند به تمام مفاهیم موجود در این فریم ورک دسترسی داشته باشند.
• کامپوننت های وب که در فریم ورک آیونیک استفاده شده اند کمک می کند تا رابط کاربری را سریعتر از هر فریم ورک دیگری بسازید.
• از آنجایی که تغییرات باینری در فریم ورک Ionic نیاز نیست، فرمان ها سریعتر اجرا می شوند.
• این فریم ورک با فناوری وب کار می کند.
• فریم ورک آیونیک نسخه پایداری دارد که از زبان های برنامه نویسی زیادی تحت Angular پشتیبانی می کند.
• Ionic را می توان یک ترکیب قدرتمند از کامپوننت های بومی و وب دانست.

Script Tag : این تگ برای تعریف یک اسکریپت سمت کلاینت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت فریم ورک Ionic با سایر پلتفرم های توسعه موبایل

• فریم ورک آیونیک با استفاده از کامپوننت های توسعه وب، ساخت رابط کاربری را سریعتر از فریم ورک های دیگر انجام می دهد.
• فریم ورک Ionic از PWA پشتیبانی می کند و به همین دلیل مستقل از سیستم عامل است. همچنین قابلیت های زیادی مثل اعلان ها، دسترسی سخت افزار، قابلیت آفلاین و … دارد که در فریم ورک های دیگر وجود ندارند.
• با فریم ورک آیونیک می توانید برنامه هایی بسازید که ترکیبی از برنامه های بومی و وب است.
• با افزودن یک تگ Script ، فریم ورک آیونیک می تواند با Javascript هم کار کند که چنین قابلیتی در فریم ورک های دیگر وجود ندارد.
• آزمایش کردن و اجرای برنامه در فریم ورک آیونیک آسان است. همچنین هزینه توسعه آن نسبت به فریم ورک های دیگر کمتر است.

مزایای Ionic

مزایای این فریم ورک جذاب را می توانید در لیست زیر مشاهده کنید:

1. فریم ورک Ionic انتخاب اول برای توسعه دهندگانی است که بدنبال فریم ورک با پشتیبانی از همه پلتفرم های Android، Windows و IOS هستند.
2. زبان های Html، Css و Javascript توسط اکثر توسعه دهندگان شناخته شده است، از این رو توسعه این فریم ورک برای آنها آسان خواهد بود.
3. فریم ورک Angular نیز به شکلی در Ionic ادغام شده که فریم ورک مناسبی برای استفاده در کنار Javascript است. البته گزینه های دیگر هم برای افرادی که نمی خواهند از Angular استفاده کنند وجود دارد.
4. فریم ورک Ionic می تواند ظاهر خود را مطابق با ظاهر پلتفرم مورد نیاز شما تغییر دهد.
5. در فریم ورک Ionic یک برنامه دسکتاپ می تواند بطور کامل به یک اپلیکیشن موبایل تبدیل شود.
6. از افزونه ها استفاده می کند که این موضوع کمک زیادی به مدیریت فریم ورک خواهد کرد.
7. برای تمام سیستم عامل های موبایل تنها از یک زبان برنامه نویسی استفاده می کند.
8. فریم ورک Ionic علاوه بر اینکه برای فرانت اند و رابط کاربری استفاده می شود، برای توسعه سمت سرور نیز کمک کننده است.
9. Ionic نشان داده که همیشه با کیفیت بوده و به خوبی این کیفیت خوب را در طول زمان حفظ کرده است.
10. گرافیک های استفاده شده در آن متعلق به پلتفرم IOS است. بنابراین برای کسانی که این سبک را دوست دارند خوشایند است. همچنین طراحی متریال دیزاین (Material Design) نیز برای کسانی که گرافیک IOS را نمی پسندند در دسترس است.
11. می توانید برنامه ها را بصورت گرافیکی در این فریم ورک ویرایش کنید که امکان جالبی است.
12. فریم ورک آیونیک برای هر برنامه تم هایی را پیشنهاد می دهد بنابراین خروجی برنامه ها شبیه هم نخواهد بود.
13. Ionic در مقایسه با فریم ورک های دیگر بسیار سریعتر است.
14. ساخت برنامه ها با فریم ورک آیونیک آسانتر است، زیرا هر برنامه به API جداگانه نیاز ندارد و برای خروجی گرفتن از برنامه نیز نیاز به ویژگی های منحصر بفرد نخواهید داشت.
15. هزینه این فریم ورک با وجود استفاده از CLI پایین است.

معایب Ionic

با اینکه معایب این فریم ورک در مقابل مزایای آن تقریبا قابل اغماض است، با این حال مثل همه فریم ورک های دیگر معایبی برای آن وجود دارد که در زیر می توانید با آنها آشنا شوید:

1. زمانی که برای همه پلتفرم ها از یک سرور کد استفاده می شود، ممکن است کارکرد آن با اخلال همراه باشد.
2. بدلیل اینکه کار کردن با هر پلتفرم سبک متفاوتی دارد، رفت و آمد بین آنها برای کاربر کار آسانی نیست.
3. رفع باگ و اشکال زدایی برنامه ها در پلتفرم بومی کمی دشوار است زیرا برخی از افزونه ها فقط در کامپوننت های وب پشتیبانی می شوند.
4. اگر برنامه شما از سخت افزاری استفاده کند که هر گز در افزونه ها بکارگیری نشده باشد، فریم ورک آیونیک برای این پلتفرم فایده ای نخواهد داشت.
5. عملکرد گرافیکی آن بدلیل استفاده از CSS3 به اندازه کافی خوب نیست، بنابراین ممکن است برای موبایل های جدیدتر از iphone 4 مشکل ساز باشد.
6. فریم ورک آیونیک در زمینه های 3D و توسعه بازی های ویدیویی مناسب نیست.
7. افزونه ها برای تمام موارد وجود ندارند، بنابراین توسعه دهندگان باید خودشان کدهایی را مانند افزونه ها برای سیستم عامل بنویسند.
8. زمانی که عملکرد فریم ورک Ionic با برنامه های بومی مقایسه می شود، می بینیم که عملکرد Ionic به خوبی برنامه های بومی نیست.
9. امنیت برنامه های ساخته شده در Ionic موضوع قابل توجهی بوده مخصوصا برای برنامه های بانکداری یا امور مالی کاملا قابل اطمینان نیست.
10. یکپارچه سازی برنامه ها در این فریم ورک به اندازه اجرای آنها سریع نیست.
11. اجرای برنامه های ساخته شده در Ionic نسبت به برنامه های بومی زمان بیشتری نیاز دارد.

برای شروع کار با فریم ورک Ionic چه چیزهایی نیاز دارید؟

برای اینکه بخواهید کار با فریم ورک آیونیک را شروع کنید، مقدماتی وجود دارد که باید آنها را روی سیستم نصب کنید:

• NodeJs : برای استفاده از محیط Ionic، node و NPM ضروری است. Node را می توان اساسی ترین پلتفرم برای شروع Ionic دانست.
• Android SDK : برای توسعه اپلیکیشن های اندروید روی ویندوز مورد نیاز است.
• XCode : اگر بخواهید یک برنامه IOS را روی ویندوز اجرا کنید یا روی پلتفرم MAC کار کنید، باید XCode را نصب کنید.
• و تعدادی از ویرایشگر های کد Ionic مثل Ionic Studio، Atom و WebStorm که برای توسعه استفاده می شوند.

نتیجه گیری

فریم ورک آیونیک را حتما امتحان کنید. اگر می خواهید برنامه های خلاقانه ای را در کوتاه ترین زمان ممکن بسازید، Ionic بهترین انتخاب شما خواهد بود. اما برای اینکه تصمیم اشتباهی نگیرید، بهتر است راجع به ویژگی ها و محدودیت های آن بیشتر تحقیق و بررسی کنید.