Jenkins چیست؟ + مزایا و معایب جنکینز

جنکینز Jenkins یک نرم افزار منبع باز است که برای اتوماسیون سرور است که بر پایه زبان برنامه نویسی جاوا کد نویسی شده است. نرم افزار Jenkins این امکان را در اختیار تیم برنامه نویسی قرار می دهد تا به صورت هماهنگ بر بستری آنلاین بر رو یک پروژه کار کنند. پروژه های برنامه نویسی بزرگ به گونه ای هستند که اگر هر کدام از برنامه نویسان به صورت انفرادی بر روی پروژه کار کند، قطعاً باگ ها و خطاهای موجود در کدنویسی زیاد خواهد شد.

با وجود Jenkins نامه نویسان هماهنگی بیشتری با یکدیگر پیدا کرده و از این طریق می‌توانند خطاهای پروژه را به راحتی شناسایی کرده و فوراً نسبت به رفع آنها اقدام کنند. امروز در داناپ قصد داریم پلتفرم جنکینز را از جهات مختلف مورد بررسی قرار داده و مزایا و معایب آن را با یکدیگر مرور کنیم، پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

Jenkins چیست؟

برای درک بهتر جنکینز فرض کنید که برای طراحی یک پروژه بزرگ چند برنامه نویس استخدام کرده اید. اگر هر کدام از این توسعه‌دهندگان به صورت انفرادی بر روی پروژه کدنویسی کنند، نتیجه کار چندان تمیز از آب در نمی‌آید. با نرم افزار Jenkins تمام برنامه نویسان می توانند به صورت همزمان بر روی کدهای نوشته شده نظارت داشته باشند تا به محض مشاهده باگ، آن را برطرف کنند.

جنکینز یک سرور ادغام مداوم یا همان Continuous Integration است که برای یکپارچه سازی کدها، اجرای فرآیند ساخت، مستند سازی و تست Unit مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرآیند ادغام مداوم که مختصراً CI نامیده می‌ شود، مهم ترین بخش توسعه نرم افزار (DevOps) یا دوآپس است. در حقیقت، فرآیند ادغام مراحل مختلف دوآپس را با یکدیگر پیوند می دهد.

جنکینز محبوب ترین ابزار CI به شمار می رود که یادگیری و استفاده از آن بسیار راحت است. پلتفرم Jenkins یک نرم افزار اتوماسیون است که با پلاگین های مربوط به CI عرضه می شود. جنکینز برای بیلد کردن و تست گرفتن پروژه های نرم افزاری مورد استفاده قرار می گیرد و برنامه نویسان در بستر آن می توانند به صورت یکپارچه تغییرات مد نظر خود را بر روی کل پروژه اعمال کنند. علاوه بر این، توسعه دهندگان با کمک جنکینز می توانند عملیات استقرار (Deploy) و تست گرفتن را به صورت نامحدود در پروژه اجرا کنند.

سازمان های بزرگ به لطف تکنولوژی اتوماسیون Jenkins می توانند سرعت پیشرفت توسعه نرم افزار افزایش دهند. جنکینز طیف وسیعی از امکانات نظیر بیلد کردن، مستند سازی، تست گرفتن، بسته بندی، استقرار و تجزیه و تحلیل استاتیک را در اختیار تیم توسعه قرار می دهد. نرم افزار Jenkins تمام ویژگی های خود را مدیون پلاگین های بیشماری است که به راحتی قابل دانلود می باشند. برای مثال، پلاگین هایی نظیر git، maven2 و Amazon EC2 امکانات بسیاری را در اختیار کاربران جنکینز قرار می دهد.

درواقع، فرآیند اتوماسیون جنکینز از طریق تغییر کد در افزونه هایی نظیر GitLab و Bitbucket انجام می شود. علاوه بر این، Jenkins با پشتیبانی از فناوری هایی نظیر Docker و Kubernetes به برنامه نویسان در اجرای فرآیند آماده سازی و آزمایش نرم افزار در مراحل مختلف توسعه کمک می کند.

مفهوم ادغام مداوم در جنکینز

همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم، مدیران پروژه های نرم افزاری به منظور افزایش سرعت روند توسعه از Jenkins استفاده می کنند. اما دلیل قدرتمند بودن این سکوی عملیاتی چیست؟ درست حدس زدید! فرآیند ادغام مداوم برگ برنده Jenkins است. برنامه نویسان همواره در حال ایجاد تغییر در کدهای نوشته شده هستند و ادغام مداوم در شناسایی مشکلات ایجاد شده در این تغییرات و رفع باگ سریع آنها کمک کننده است.

در حقیقت، پروسه اطمینان از کیفیت محصول از طریق اجرای مداوم فرآیندهای تست و آزمایش امکان پذیر است. مراحل طراحی و توسعه محصولات نرم افزاری باید به گونه ای باشند که در کمترین زمان بهترین بازخورد را برای تیم توسعه به ارمغان آورد. بازخوردی که حاصل می شود باید طوری باشد که تمام مشکلات ناشی از تغییرات مشخص و به سرعت برطرف شوند.

برنامه نویسان برای برطرف کردن مشکلات معمولاً از فرآیندهای اسکریپت واحد (Unit Scripting) تست های یکپارچه سازی (Integration Test) و اتوماسیون بیلد کردن (Build Automation) استفاده می کنند. اجرای تک به تک این مراحل پروسه بسیار طولانی است و ابزارهای جدیدی نظیر CI امکان مدیریت آسان تمامی این مراحل را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهند.

ابزارهای جنکینز

برنامه نویسان حاضر در یک پروژه ممکن است کدهای خود را بر روی پلتفرم های مدیریت نرم افزار نظیر git یا SVN با اعضای تیم به اشتراک بگذارند. ابزارهای CI که در جنکینز موجود است باعث می شود که اگر خطا یا باگی در روند توسعه پیدا شد، اعضای تیم برنامه نویسی از طریق ایمیل از این موضوع باخبر شوند و فوراً برای رفع آن اقدام کنند. سپس ماژول های زیر مجموعه نیز به همین ترتیب اصلاح می شوند و بعد از آن نسخه جدید نرم افزار را یک محیط شبیه به نسخه اصلی تست کنند. محصولات زیادی با کمک سکوی نرم افزاری Jenkins ساخته می شوند، برای مثال محصولات apache و debian با کمک Jenkins به مرحله تولید می رسند.

کاربردهای Jenkins

جنکینز امکان نظارت بر فرآیندهای مختلف توسعه نرم افزار را در اختیار برنامه نویسان قرار می دهد. برای مثال اگر تیم برنامه نویسی در حال کار بر روی یک پروژه باشند، جنکینز به طور مستمر بیلدهای کد نویسی شده را مورد تست قرار می دهد و هر نوع خطا را به سرعت به تیم پشتیبانی خبر خواهد داد. به طور کلی، Jenkins از طریق مواردی که در ادامه خواهیم گفت به یکپارچه سازی واحدهای مختلف توسعه کمک خواهد کرد.

1- دیپلوی کردن کدها به مرحله تولید

اگر جنکینز به کدهای تغییر داده شده چراغ سبز نشان دهد، ابزار اتوماسیون به صورت خودکار کدها را به مرحله تولید ارسال می کنند. تغییرات اعمال شده قبل از ارسال به مرحله تولید قابل مشاهده هستند. علاوه بر این، برنامه نویسان با استفاده از جنکینز امکان تست گرفتن در یک محیط داینامیک را نیز در اختیار دارد.

2- اجرای اتوماسیون

برنامه نویسان همچنین از طریق Jenkins می توانند پروژه را به صورت اتوماتیک توسعه دهند. زمانی که برنامه نویسان بر روی چند محیط کار می کنند مجبورند بروز رسانی های مد نظر را بر روی هر کدام از آنها اعمال کنند. این فرآیند بسیار زمان بر است و امکان بروز ارور نیز در آن وجود دارد. البته توسعه دهندگان با استفاده از جنکینز می توانند تمام تغییرات مد نظر خود را با سرعت بیشتری پیش ببرند.

3- بازبینی کدها

بازبینی کدهایی که در دوآپس های مختلف نوشته شده اند یکی از فرآیندهای خسته کننده توسعه نرم افزار است. برنامه نویسان با استفاده از سیستم های نظارتی Jenkins می توانند به راحتی و در زمان بسیار کمتری کدهای جدید را مورد بازبینی قرار دهند.

4- افزایش Code Coverage

جنکینز و دیگر سرورهای CI با احراز کدها فرآیند Test Coverage را تسهیل می کنند. نتیجه تست کدهای جدید بر روی پایپ لاین های ساخته شده (Build Pipeline) نمایش داده می شوند. این فرآیند به مدیران توسعه اطمینان می دهد که تمام اعضای تیم برنامه نویسی همواره به دستورالعمل های جدید پایبند باشند

5- بهبود کارآیی کدها

جنکینز راندمان فرآیند توسعه را افزایش می دهد. برای مثال، یک کد Command Prompt را می توان با استفاده از Jenkins به راحتی به دکمه کلیکی رابط کاربری گرافیکی (GUI) تبدیل کرد. علاوه بر این، هر جا که نیاز به تست باشد، بدون نیاز به تغییر محیط می توان فرآیند آزمایش را انجام داد. ساده سازی تحلیل امنیتی کدها نیز از طریق پلتفرم جنکینز، ساده تر انجام می گیرد.

6- استفاده از نرم افزار Slack برای همگام سازی بهتر

یکی دیگر از ویژگی های کاربردی جنکینز، پشتیبانی از نرم افزار ارتباطی Slack است. نرم افزار ارتباطاتی اسلک یکی از بهترین ابزارهای مدیریت پروژه است که بسیاری از تیم های برنامه نویسی از آن برای مدیریت زمان و فعالیت های تعیین شده استفاده می کنند.

مزایای جنکینز

نرم افزار Jenkins یکی از بهترین ابزارهای موجود برای یکپارچه سازی مراحل مختلف توسعه پروژه های نرم افزاری محسوب می شود. این سکوی نرم افزاری مزایای زیادی دارد که در ادامه برخی از مهم ترین آن ها را معرفی خواهیم کرد.

• پلاگین های متعدد

افزونه های Jenkins امکانات بسیاری را در اختیار تیم توسعه قرار می دهند. در واقع، جنکینز به خاطر وجود پلاگین های بیشمار، بسیار توسعه پذیر بوده و انعطاف پذیری کافی را برای اعضای تیم برنامه نویسی به ارمغان می آورد. علاوه بر این، افزونه های بیشمار جنکینز امکان یکپارچه سازی و ترکیب ابزارهای دیگر با Jenkins را در اختیار تیم توسعه قرار می دهد. شما می توانید پلاگین های مربوطه را از مخزن Jenkins دانلود کرده و از طریق رابط کاربری (UI) یا رابط خط فرمان (CLI) بر روی آن نصب کنند.

حدود 1500 پلاگین برای کاربران جنکینز موجود است که می توان آن ها را برای توسعه اپلیکیشن های مختلف مورد استفاده قرار داد. پلاگین های جنکینز قابلیت شخصی سازی نیز دارند و کامپوننت های رابط کاربری جدیدی به Web UI اضافه می کنند. ساخت و مدیریت سورس کدها نیز از طریق پلاگین های جنکینز بهینه سازی می شوند.

• نصب و پیکربندی آسان

جنکینز یک نرم افزار جاوا است که به صورت خود نگهدار (Self-Contain) فعالیت می کند. در واقع، مهم نیست که از چه پلتفرمی برای توسعه نرم افزار استفاده می کنید، جنکینز با تمام سکوهای برنامه نویسی استاندارد نظیر ویندوز، نسخه های Unix و مک او اس سازگاری دارد. رابط کاربری آنلاین جنکینز به راحتی قابل نصب و پیکربندی است و شامل پروتکل های اروریابی و ویژگی های داخلی متعدد است. شما می توانید فایل دانلودی جنکینز را در فرمت .war به صورت رایگان دریافت کنید.

جنکینز یک نرم افزار شناخته شده است که با مستندسازی کامل و جامعه کاربری متخصص امکانات بسیاری را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد. اجزای آموزشی با کیفیتی برای جنکینز موجود است که در نصب، مدیریت و مشکل یابی نصب به کاربران کمک می کند. اگرچه مراحل نصب جنکینز ساده است اما تولید محصول در این پلتفرم گاهی اوقات با مشکل روبرو می شود. فایل های جنکینز با استفاده از زبان برنامه نویسی متعلق به آن کد نویسی می شوند.

• منبع باز بودن

جنکینز یک پروژه منبع باز است که به صورت کاملاً رایگان در دسترس توسعه دهندگان قرار دارد. یک جامعه کاربری با کیفیت از جنکینز پشتیبانی می کند. البته جنکینز از ویژگی همگام سازی بین سرورها پشتیبانی نمی کند، به همین دلیل باعث بروز مشکلات اجرایی جلوگیری خواهد شد.

• توسعه پذیری

پلاگین های جنکینز امکان گسترش امکانات درون برنامه ای را در اختیار کاربران قرار می دهد. جامعه کاربری Jenkins به عنوان ستون فقرات این نرم افزار به شمار می رود. در حقیقت، اعضای کاربری این پلتفرم، نقش اساسی در آزمایش و بروز رسانی های پلاگین های جنکینز بازی می کنند. کتابخانه جنکینز با بیش از هزار پلاگین امکان ساخت، استقرار و اتوماسیون بین پلتفرم های مختلف را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد. پلاگین های Jenkins با زبان برنامه نویسی جاوا کدنویسی شده اند. جاوا یک زبان برنامه نویسی تعاملی است که به یک اکوسیستم بسیار بزرگ مجهز شده است.

• امنیت مبتنی بر سرور

جنکینز امنیت کاربر و سرور را تامین می کند. پروتکل های امنیت شبکه و سیستم عامل های استاندارد موجود در جنکینز، باعث افزایش امنیت سرور می شود. مکانیزم های امنیتی نظیر ورود چند مرحله ای (Multifactor Aythentication) این امکان را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد که دسترسی به سرور از طریق رابط کاربری Jenkins تنها محدود به چند نفر باشد. دیتابیس رابط کاربری جنکینز نیز با تکیه بر دو پروتکل امنیتی Security Realm و Authorization Realm سطح امنیتی آن را ارتقا داده است.

معایب Jenkins

جنکینز مانند تمام نرم افزارهای توسعه علیرغم مزایای بیشماری که دارند، دارای معایب قابل توجهی نیز هستند که توسعه دهندگان قبل از استفاده باید با از آنها آگاهی داشته باشند. در ادامه برخی از معایب Jenkins را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.

• پراکندگی سرور

جنکینز امکان توسعه سرورهای مستقل را در اختیار تیم های مختلف برنامه نویسی قرار می دهد. البته این ویژگی باعث می شود که در برخی پروژه ها، تعداد سرورها زیاد شده و مدیریت آن برای مدیران پروژه دشوار شود.

• نداشتن کانتینر بومی

اگرچه جنکینز از تکنولوژی Kubernetes پشتیبانی می کند اما استفاده از مکانیزم های دیگر کانتینرها نظیر ارکستراسیون برای کاربران امکان پذیر نیست.

• معماری تک بعدی

جنکینز از یک معماری تک سروری استفاده می کند. این موضوع باعث می شود که منابع موجود به کی کامپیوتر شخصی، ماشین مجازی یا کانتینر محدود شود. علاوه بر این، جنکینز اجازه ادغام سرورها به یکدیگر را صادر نمی کند و این موضوع ممکن است مشکلات زیادی برای محیط توسعه ایجاد کند.

از دیگر معایب Jenkins می توان به مشکلات پیاده سازی در محیط تولید اشاره کرد که باعث می شود نگهداری و رفع باگ از پایپ لاین های نرم افزار دشوار شود. علاوه بر این، خود پلتفرم جنکینز برای شروع به کار نیاز به استقرار (Deploy) دارد که باعث بروز خطا خواهد شد. کتابخانه پلاگین Jenkins نیز بیش از 1500 افزونه را در اختیار کاربران قرار می دهد اما مرتب کردن این میزان ابزار برای مدیران پروژه بسیار دشوار است.

کلام آخر

Jenkins یک ابزار ادغام مداوم است که برای یکپارچه سازی تمام مراحل توسعه نرم افزار کاربرد دارد. این سکوی طراحی نرم افزار سرعت روند توسعه را افزایش داده و امکان نظارت آنلاین بر روی تغییرات کدها را در اختیار اعضای تیم برنامه نویسی قرار می دهد. از مزایای Jenkins می توان به تنوع پلاگین ها، امنیت بالا، منبع باز بودن و نصب آسان اشاره کرد. این پلتفرم معایبی نیز دارد که از مهم ترین آن ها معماری تک بعدی و عدم استفاده از یک کانتینر بومی است